Laatst bijgewerkt op 7 augustus 2024, 16:29

Een veelbelovende technologische ontwikkeling op het gebied van diabetes type 1 is het ‘hybrid closed loop’-systeem. Maar wat is dat dan? En welk systeem kies je? We geven je graag meer informatie!

 

De artificial pancreas, ofwel: kunstmatige alvleesklier

Als eerste even over wat nu als maximaal haalbaar wordt gezien in diabetes management. Dat wordt meestal omschreven als de ‘artificial pancreas’ (ook wel AP). In gewoon Nederlands: de kunstmatige alvleesklier. De alvleesklier is immers het orgaan dat in het menselijk lichaam onder meer bloedsuiker reguleert. Dat doet het orgaan door de productie van insuline om bloedsuiker naar de cellen te transporteren en daarmee het bloedsuikergehalte te verlagen en het lichaam van energie te voorzien. Maar de alvleesklier produceert ook glucagon, om het bloedsuikergehalte te verhogen indien het te laat is. Bij diabetes type 1 werkt die productie niet.

Vandaar dat het de ambitie is van veel medische bedrijven om een apparaat te ontwikkelen dat die functie van de alvleesklier kan namaken: wanneer nodig insuline produceren om suiker uit het bloed te halen en glucagon produceren als er te weinig bloedsuiker in je bloed zit om je lichaam van energie te voorzien.

Dat doel is nog niet in zicht. Lange tijd kon het sowieso niet, omdat glucagon als hormoon zeer moeilijk te stabiliseren is in vloeibare vorm en dus niet buiten het lichaam kon worden gebruikt. Sinds korte tijd kan dit wel en wordt er daarom hard gewerkt aan initiatieven.

Een mooi voorbeeld is de Inreda AP (ook wel: Inreda Kunstmatige Alvleesklier) van het Nederlandse Inreda Diabetic. Hier loopt een groot onderzoek voor, de DARE studie. Meer weten? Lees ons artikel over de Inreda AP-5 Kunstmatige Alvleesklier.

Daarnaast is ook de iLet van Beta Bionics een voorbeeld. Die laatste is overigens alleen in de VS verkrijgbaar en alleen nog zonder glucagon. Voor gebruik met glucagon loopt in de VS eveneens een onderzoek.

Het gaat waarschijnlijk nog jaren kosten voordat die apparaten echt voor patiënten bruikbaar zijn. Beide apparaten volgen daar een andere strategie voor: de Inreda AP werkt nu al, met zowel insuline als glucagon, maar is nog onhandig in gebruik en behoorlijk groot. De iLet werkt nog alleen met insuline en probeert eerst het doel van Closed Loop te behalen.

 

De Hybrid Closed Loop

Totdat de Artificial Pancreas realiteit is, is Hybrid Closed Loop praktisch het best haalbare. Maar wat is dat dan? In het algemeen verwijst de term Closed Loop naar een combinatie van een sensor die werkt met continue glucose meting (CGM) en een insulinepomp, samen met een algoritme (een wiskundige formule of programma) dat op basis van de sensor de pomp aanstuurt. Dat algoritme draait doorgaans op de pomp zelf, op een speciaal apparaat of zelfs op je smartphone.

De term Hybride in de hybride Closed Loop betekent niet veel anders dan dat het systeem weliswaar voor het grootste deel zelfsturend is, maar nog niet kan compenseren voor grote hoeveelheden koolhydraten ineens (bij een maaltijd) of voor grote inspanningen, zoals wanneer je gaat sporten.

Je moet dus nog steeds voorafgaand aan je ontbijt, lunch of diner je koolhydraten opvoeren. Dat komt omdat de rekenmethodes die de HCL aansturen nog niet betrouwbaar genoeg zijn in situaties waarin grote hoeveelheden bloedsuiker gedurende lange tijd in je bloed komen. Vaak heeft dat te maken met het risico dat het algoritme de pomp te veel of juist te weinig insuline laat spuiten als reactie op de ineens grote hoeveelheid bloedsuiker.

Hetzelfde geldt voor intensieve beweging: het algoritme ‘weet’ uit zichzelf niet snel genoeg dat je aan het sporten bent en kan daardoor te laat zijn met het stoppen van insuline, waardoor je al sportend in een hypo terecht kan komen.

Met een HCL hoef je dus weliswaar niet heel veel meer over je diabetes na te denken, maar wel bij maaltijden en inspanningen. En natuurlijk voor het vervangen van infuus, insuline en sensor. Maar daarvoor krijg je al heel veel gemoedsrust terug, vooral als je instabiele glucosewaarden in de nacht had. Of als het om een jong kind gaat met diabetes, dat nog minder goed in staat is om zelf te rekenen en plannen.

Voorbeelden van HCL-systemen zijn deMyLife Loop van Ypsopump, de Medtronic MiniMed 780G met SmartGuard, de Tandem T:Slim X2 Control IQ en de AccuChek Insight Loop. Daarnaast zijn er ook doe-het-zelf-varianten van HCL, de zogenaamde DYI-oplossingen, op basis van het open source OpenAPS-algoritme.

 

De Closed Loop

Een Closed Loop is de volgende stap in diabetesbeheer: een systeem dat automatisch je bloedsuiker reguleert via insuline en ook automatisch compenseert voor maaltijden en inspanningen. Op dit moment zijn er geen officiële CL-systemen op de markt in Nederland.

In onderzoek is de iLet, van het bedrijf Beta Bionics. Beta Bionics beweert dat de iLet nu al, ook zonder glucagon, een closed loop kan bieden waar geen gebruikersinteractie meer voor nodig is. Maar de iLet is nog in onderzoek, vooralsnog alleen in de VS.

Wel is het zo dat er in de open source gemeenschap individuen aan het experimenteren zijn om op basis van open source algoritmes als OpenAPS een eigen implementatie van Closed Loop te realiseren. Een voorbeeld hiervan is de prominente OpenAPS-gebruiker David Burren. Lees meer over zijn zoektocht naar Closed Loop diabetesmanagement.

 

Open Loop

De Hybrid Closed Loop en Closed Loop zijn niet voor iedereen geschikt. Ze vereisen namelijk wel dat je continue met een infuus, infuusslang en insulinepomp rondloopt. Sommige patiënten hebben bijvoorbeeld werk dat het gebruik van een pomp met infuus en slang onmogelijk maakt. Dan zijn er nog steeds alternatieven mogelijk. Een daarvan is de Open Loop.

Met een Open Loop gebruik je nog steeds een insulinepomp, maar zonder algoritme dat de pomp aanstuurt. Je berekent je insulinebehoefte dus zelf en dient via de pomp insuline toe.

Voordeel is dat je dan ook kunt kunt overschakelen naar een zogenaamde patch-pomp. Dat is een pompje dat direct op je lichaam zit, zonder slang. Voor mensen die niet met een dergelijke slang kunnen omgaan, kan zo’n patchpomp samen met een CGM of FGM sensor een goede manier zijn om diabetes onder controle te houden.

Voorbeelden van patch pompen zijn de Omnipod Dash, Equil en Kaleido insulinepompen.

 

Sensor en insulinepen

Is ook Open Loop geen alternatief, dan kun je altijd nog kiezen voor een sensor en insulinepen, in combinatie met een reken-app als MyLife van Ypsomed. De sensor meet je bloedsuiker en zodra je iets eet, beweegt of een afwijking ziet dan bereken je met MyLife de benodigde insulinedosering. Voordeel is dat je geen infuus of dikke pomp aan je lichaam vast hebt zitten, alleen een sensor. En de moderne sensoren zijn superklein, dus daar merk je eigenlijk niks van. Nadeel is dan wel dat je altijd zelf aan het stuur moet zitten van je diabetes, maar ook dat kan voor sommige patiënten juist een voordeel zijn natuurlijk. Check bijvoorbeeld de NovoPen Echo Plus, een smart insulinepen.

 

Vragen? Spreek een arts!

We hopen dat deze uitleg geholpen heeft met je vragen over hoe je diabetes onder controle kunt krijgen. Belangrijk: we hebben bij Gezondermeer ervaring met diabetes 1, maar zijn geen arts. Heb je vragen over je diabetes? Ga dan naar je behandelteam! Maak je je zorgen of je mogelijk diabetes hebt? Ga naar je huisarts!

Wil je vooral meer weten? Check dan de website van Diabetesvereniging Nederland.