Laatst bijgewerkt op 3 juli 2024, 9:02
Je hoort het wel, maar het is er niet. Een nare piep, kraak, of gewoon oorsuizen. We noemen dat tinnitus. En het is helaas meestal niet te verhelpen. Maar je kunt er wel mee leren omgaan. Lees verder voor meer informatie.
Wat is tinnitus?
Tinnitus, of oorsuizen zoals velen het kennen, is dat irritante geluid in je oren dat maar niet weggaat. Het varieert van een zachte piep tot een harde brom en kan ontzettend vervelend zijn. Niemand ziet dat je het hebt, en zelf kun je er heel erg veel last van hebben.
Je bent inmiddels al vertrokken van het concert, maar de band speelt gewoon door. En jij bent de enige die dat hoort, de hele tijd. Zo kan tinnitus voelen. En bijna 10% van de bevolking heeft er in meer- of mindere mate last van.
Hoe klinkt het?
Tinnitus klinkt voor bijna iedereen anders, maar er zijn een paar veelvoorkomende geluiden die mensen met tinnitus vaak beschrijven.
Stel je even voor dat het om je heen volledig stil is, maar toch hoor je één of meer van deze geluiden:
- Piep: een hoge, constante piep, vergelijkbaar met het geluid dat je hoort na een luide knal of een concert.
- Brom: een laag, brommend geluid, alsof er een vrachtwagen in de verte staat te draaien.
- Suis: een zacht, aanhoudend suizen, alsof de wind door de bomen waait.
- Fluit: een scherp, fluitend geluid dat steeds maar doorgaat.
- Rinkel: het klinkt alsof er belletjes rinkelen, vaak afwisselend van toonhoogte.
- Kloppen: een ritmisch, pulserend geluid, synchroon met je hartslag.
Sommige mensen horen één van deze geluiden, terwijl anderen een combinatie van meerdere kunnen ervaren. Het kan continu aanwezig zijn of in vlagen komen en gaan. Het kan in één oor zijn, maar ook in allebei je oren. Wat de precieze aard ook is, tinnitus kan behoorlijk storend en hinderlijk zijn. Het is namelijk nooit meer stil in je hoofd, hoe rustig het buiten ook is. En het kan een enorme shock zijn als het gebeurt.
Waar komt tinnitus vandaan?
Tinnitus kan allerlei oorzaken hebben. Eén van de belangrijkste is gehoorverlies door te lang blootgesteld worden aan hard geluid. Denk bijvoorbeeld aan concerten, bouwplaatsen of andere altijd luidruchtige omgevingen. Maar ook te vaak luide muziek op je koptelefoon kan tot tinnitus leiden. Of de harde klap van vuurwerk.
Dit harde geluid en de krachtige geluidsgolven die daar het gevolg zijn, kunnen leiden tot schade aan de trilhaartjes in je binnenoor (cochlea). Deze zetten geluidsgolven om in elektrische signalen die naar de hersenen worden gestuurd. Wanneer deze cellen beschadigd raken, kunnen ze ongecontroleerde elektrische impulsen naar de hersenen sturen, wat tinnitus als gevolg kan hebben.
Er zijn ook andere, minder voorkomende oorzaken van oorsuizen en piepen:
- Oorinfecties en verstoppingen: oorinfecties, ophoping van oorsmeer, of vreemde voorwerpen in het oor (wattenstaafjes, bijvoorbeeld) kunnen de normale werking van het oor verstoren (bijvoorbeeld door de trilhaartjes te beschadigen) en leiden tot tinnitus. Infecties kunnen daarnaast ontstekingen en vochtophopingen veroorzaken die de gehoorgang blokkeren, gehoorschade veroorzaken en tinnitus als gevolg hebben
- Veroudering: presbyacusis, of ouderdomsgehoorverlies, is een andere veelvoorkomende oorzaak van tinnitus. Naarmate mensen ouder worden, kunnen de gehoorcellen in het binnenoor degenereren, wat kan leiden tot gehoorverlies en tinnitus.
- Medicijnen: bepaalde medicijnen kunnen tinnitus als bijwerking hebben. Dit omvat enkele antibiotica, chemotherapie medicijnen, diuretica, en medicijnen tegen malaria. Deze medicijnen kunnen giftig zijn voor de haarcellen in het binnenoor.
- Hoofd- en nekletsel: letsel aan het hoofd of de nek kunnen het gehoorsysteem, de zenuwen of de hersenfuncties die verband houden met het gehoor beschadigen. Dit kan leiden tot tinnitus.
- Temporomandibulaire gewrichtsaandoeningen (TMJ): dit is een lang woord voor aaandoeningen van het kaakgewricht, dat vlakbij het oor ligt. De spieren en zenuwen rond de kaak en het oor zijn nauw met elkaar verbonden, dus problemen in dit gebied kunnen invloed hebben op het gehoor.
- Bloedvataandoeningen: heel soms (in ongeveer 1% van de gevallen) is tinnitus gerelateerd aan bloedvataandoeningen. Dit type tinnitus, bekend als pulserende tinnitus, kan optreden bij aandoeningen zoals hoge bloeddruk, atherosclerose (vernauwing van de slagaders), of een tumor in de bloedvaten (vasculaire tumor). Deze aandoeningen kunnen de bloedstroom in het oor beïnvloeden en tinnitus veroorzaken.
Hoewel stress en angst geen oorzaken zijn, kunnen ze wel invloed hebben op hoe je die symptomen ervaart. Het omgaan met de spanning en stress die tinnitus als gevolg heeft, is dan ook een belangrijke manier om met tinnitus te leren leven.
Kun je tinnitus verhelpen?
Helaas is er geen wondermiddel dat tinnitus kan verhelpen. Maar er zijn wel een aantal dingen die je kunnen helpen om met tinnitus om te gaan:
- Geluidsmaskering: het gebruik van witte ruis of natuurgeluiden kan helpen om de piep te maskeren. Er zijn speciale apparaten en apps die je hierbij kunnen helpen
- Therapieën: er zijn verschillende therapieën die kunnen helpen, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en tinnitus retraining therapie (TRT). Deze therapieën richten zich op hoe je omgaat met de tinnitus en hoe je je hersenen kunt trainen om het geluid minder prominent te laten zijn
- Meditatie en ontspanning: stress en vermoeidheid kunnen de last die je hebt van tinnitus verergeren, dus het is belangrijk om te ontspannen. Yoga, meditatie, en ademhalingsoefeningen kunnen hierbij helpen.
De behandeling van tinnitus richt zich dus vooral op het met tinnitus leren leven. En met de psychologische effecten die het op je kan hebben vanaf het moment dat je het krijgt. Zoals we al eerder vertelden, heeft ongeveer 1 op de 10 mensen last van oorsuizen. Gelukkig zijn voor de meeste van de deze mensen de symptomen vrij mild, dus bijvoorbeeld een zacht geluid of een geluid dat niet altijd goed te horen is.
Er zijn ook gevallen waarbij tinnitus ernstiger is, en daarmee meer invloed heeft op je leven en je geestelijke gezondheid (of zelfs je lichamelijke gezondheid). Niemand ziet dat je er last van hebt, maar je hebt het wel. En het gaat niet weg, ook niet als je bijvoorbeeld wil slapen. Of gewoon even rust in je hoofd wil.
Als je tinnitus hebt, wil je natuurlijk niets liever dan dat het weggaat, maar zoals gezegd is dat vrijwel nooit mogelijk. Veel ziekenhuizen bieden wel hulp aan bij het leren omgaan met oorsuizen, zoals bijvoorbeeld de cursus ‘Omgaan met oorsuizen‘ bij het UMC Utrecht. Maak daarom gebruik van de hulp die er is en ga naar een specialist als je daar behoefte aan hebt!
Tinnitus proberen te voorkomen
Hoewel genezen doorgaans niet mogelijk is, kun je wel maatregelen nemen om de kans op tinnitus zo klein mogelijk te maken:
- Vermijd lange blootstelling aan harde geluiden, gebruik oordoppen op lawaaierige plekken en zet het volume van je koptelefoon niet op maximaal
- Voorkom het beschadigen van je gehoorgang, dus stop het liefste helemaal nooit iets in je oren. Gebruik je wattenstaafjes? Wees dan voorzichtig en steek ze niet te diep in je oor
- Leef zo gezond mogelijk. Ook een gezonde levensstijl kan bijdragen aan het voorkomen van tinnitus. Eet gezond, beweeg regelmatig, en zorg voor voldoende slaap
Tot slot is het verstandig om de bijwerkingen van medicijnen die je eventueel slikt met je arts te bespreken, ongelukken of oorbeschadigingen te voorkomen en geen ongezonde niveaus van stress te voelen. Dat zijn allemaal factoren waarvan nu wordt gedacht dat ze bij kunnen dragen aan het ontstaan van tinnitus.
Wanneer ga je met tinnitus naar de dokter?
Als je ineens tinnitus krijgt zonder duidelijke oorzaak, of als het gepaard gaat met duizeligheid, gehoorverlies of pijn, is het verstandig om naar de dokter te gaan. Er kunnen dan onderliggende oorzaken zijn die behandeld moeten worden. En waar piepen en suizen dan weer een symptoom van is. Wacht daarom niet te lang. Het is sowieso handig om als je tinnitus krijgt een check bij de arts te laten doen, bijvoorbeeld zodat vastgesteld kan worden of de oorzaak van je tinnitus nog steeds aanwezig is.
Onderschat ook de psychologische gevolgen van het krijgen van tinnitus niet. Juist omdat het zo onzichtbaar is voor anderen, maar wel enorme impact op je eigen welzijn heeft. Heb je tinnitus gekregen en moeite om hier mee om te gaan? Ga ook dan naar je huisarts, die kan je helpen met de goede doorverwijzingen.
Verder lezen
Wil je meer weten over tinnitus van autoriteiten op dat gebied? Check dan de volgende websites:
- De KNO-vereniging (de Nederlandse Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde)
- Thuisarts.nl
- Stichting Hoormij | De Nederlandse Vereniging Voor Slechthorenden
- Hersenstichting