Laatst bijgewerkt op 15 juni 2024, 16:18
Een Omaha zorgplan is een gestructureerd systeem dat wordt gebruikt in de verpleegkunde om de gezondheidsbehoeften van een patiënt in kaart te brengen en passende zorg te plannen en te evalueren. Het Omaha-systeem is ontwikkeld om de communicatie en samenwerking tussen zorgverleners te verbeteren en een holistische benadering van zorg mogelijk te maken.
De vier domeinen van Omaha
Binnen het Omaha-systeem wordt de anamnese verzameld en georganiseerd volgens vier domeinen:
1. Fysiologisch domein: Dit domein richt zich op de lichamelijke aspecten van de patiënt, zoals de algemene gezondheidstoestand, vitale functies, fysieke beperkingen en de aanwezigheid van ziekten of aandoeningen.
2. Gezondheidsgerelateerd gedragsdomein: Dit domein omvat het gedrag van de patiënt dat van invloed kan zijn op de gezondheid. Het gaat onder andere over leefstijlfactoren zoals voeding, lichaamsbeweging, medicatiegebruik, rook- en alcoholgebruik, en de bereidheid van de patiënt om zich aan behandelplannen te houden.
3. Omgevingsdomein: Dit domein richt zich op de fysieke en sociale omgeving waarin de patiënt leeft. Het omvat factoren zoals huisvesting, financiën, sociaal netwerk en culturele achtergrond, die van invloed kunnen zijn op de gezondheid en het welzijn van de patiënt.
4. Psychosociaal domein: Dit domein heeft betrekking op de psychologische en sociale aspecten van de patiënt. Het omvat emotionele gezondheid, mentale toestand, sociaal functioneren, steunsystemen en de kwaliteit van de relaties van de patiënt.
Het verzamelen van gegevens in deze vier domeinen stelt zorgverleners in staat om een uitgebreid beeld te krijgen van de patiënt en zijn/haar gezondheidsbehoeften. Dit stelt hen in staat om zorgplannen op maat te maken en doelen te stellen die specifiek zijn voor elke patiënt.
Een voorbeeld waarin het Omaha-systeem gebruikt wordt
Nu we kort hebben uitgelegd hoe Omaha in elkaar zit, werken we een voorbeeld uit. De patiënt is meneer Janssen, 65 jaar oud. Hij is recent ontslagen uit het ziekenhuis na een beroerte en ontvangt nu thuiszorg. Hij heeft moeite met spraak, mobiliteit en dagelijkse activiteiten. Hij woont met zijn vrouw, die de primaire verzorger is.
Stap 1: Problemen identificeren (Problem Classification Scheme)
- Omgevingsdomein: aanpassingen in huis nodig voor veilige mobiliteit (bijv. verwijderen van losse tapijten, installatie van handgrepen).
- Psychosociaal domein: stress en vermoeidheid bij de primaire verzorger (zijn vrouw), gebrek aan ondersteuning en copingstrategieën.
- Fysiologisch domein: beperkte mobiliteit, risico op vallen, verminderde spraakvaardigheid, en verhoogd risico op decubitus.
- Gezondheidsgerelateerd gedrag: moeite met naleving van revalidatieoefeningen en medicatiebeheer.
Stap 2: Interventies plannen (Intervention Scheme)
- Omgevingsdomein: beoordeling van de thuisomgeving en aanbevelingen voor aanpassingen om de veiligheid en mobiliteit van meneer Janssen te verbeteren.
- Psychosociaal domein: ondersteuning bieden aan zijn vrouw, zoals respijtzorg, en toegang tot steungroepen. Educatie over stressmanagement en copingstrategieën.
- Fysiologisch domein: fysiotherapie voor mobiliteit en valpreventie, logopedie voor spraakverbetering, en huidverzorging om decubitus te voorkomen.
- Gezondheidsgerelateerd gedrag: oefenen van revalidatieoefeningen met begeleiding, voorlichting over het belang van medicatietrouw en het opstellen van een medicatieschema.
Stap 3: Evalueren van resultaten (Problem Rating Scale for Outcomes)
Na het implementeren van de interventies worden de resultaten geëvalueerd aan de hand van de Omaha Problem Rating Scale for Outcomes. Deze schaal beoordeelt de kennis, het gedrag en de status van de patiënt met betrekking tot de geïdentificeerde problemen. Evaluatiecriteria:
- Kennis: Dhr Janssen en zijn vrouw begrijpen de aanpassingen in huis, revalidatie-oefeningen en stressmanagement.
- Gedrag: meneer Janssen voert regelmatig revalidatie-oefeningen uit en neemt zijn medicatie op tijd, en zijn vrouw gebruikt copingstrategieën en maakt gebruik van respijtzorg.
- Status: verbeterde mobiliteit, betere spraakvaardigheid, geen decubitus en verminderde stress bij zijn vrouw.
Meer weten over hoe het Omaha model werkt en hoe je zelf een Omaha Zorgplan kunt opstellen? Op de website van Omaha System Support zijn heel veel voorbeelden van Omaha Systeem zorgplannen gepubliceerd: https://www.omahasystem.nl/over-omaha-system/voorbeeldzorgplannen/
Verschillen tussen Omaha en andere methodes
Omaha versus Gordon
Wat betreft de verschillen tussen de Omaha-anamnese en de anamnese volgens de 11 patronen van Gordon, zijn er een aantal belangrijke punten:
1. Scope: de Omaha-anamnese behandelt specifieke domeinen (fysiologisch, gezondheidsgerelateerd gedrag, omgeving en psychosociaal), terwijl de anamnese volgens de 11 patronen van Gordon een breder scala aan aspecten behandelt, zoals veiligheid, ademhaling, voeding, uitscheiding, enzovoort.
2. Organisatie: de Omaha-anamnese organiseert de verzamelde gegevens volgens de vier domeinen, terwijl de anamnese volgens de 11 patronen van Gordon de gegevens organiseert volgens de 11 vooraf bepaalde patronen.
3. Doel: Het doel van de Omaha-anamnese is het identificeren van de gezondheidsbehoeften van de patiënt en het plannen van passende zorg binnen de specifieke domeinen. Het legt de nadruk op het begrijpen van de fysiologische, gedragsmatige, omgevingsgerelateerde en psychosociale aspecten die van invloed zijn op de gezondheid en het welzijn van de patiënt.
De anamnese volgens de 11 patronen van Gordon richt zich juist op een bredere reeks aspecten van de gezondheid van de patiënt. Deze 11 patronen omvatten onder andere gezondheidswaarneming, voeding, uitscheiding, activiteit en rust, slaap en rust, cognitie en waarneming, zelfwaardering en zelfbeeld, rolrelaties, seksualiteit en voortplanting, coping en stress en tot slot waarde en overtuigingen. Het doel van de anamnese volgens deze patronen is om een uitgebreid beeld te krijgen van de gezondheidstoestand van de patiënt en om eventuele problemen en risico’s te identificeren.
Omaha versus PES
De Omaha-methode en de PES-methode zijn verschillen aanzienlijk in hun scope en toepassing.
De Omaha-methode biedt een uitgebreide classificatie voor het documenteren van gezondheidsproblemen, interventies en uitkomsten binnen vier domeinen: omgevings-, psychosociaal, fysiologisch en gezondheidsgerelateerd gedrag. Dit systeem is ontworpen om zorgverleners te helpen bij het plannen en evalueren van zorg over een breed scala aan gezondheidsgerelateerde gebieden en wordt vaak gebruikt in gemeenschapsgezondheidszorg en thuiszorgsettings.
De PES-methode, daarentegen, richt zich specifiek op het formuleren van verpleegkundige diagnoses door problemen (Problem), oorzaken (Etiology) en symptomen (Symptoms) te identificeren. PES is eenvoudiger en meer gefocust op de diagnosefase van de verpleegkundige zorg, zonder de gedetailleerde interventie- en uitkomstcomponenten die de Omaha-methode biedt.
In essentie is de Omaha-methode breder en meer holistisch, geschikt voor een complete zorgcyclus, terwijl de PES-methode specifiek is voor het identificeren en beschrijven van verpleegkundige diagnoses.
Omaha versus SBAR
De Omaha-methode en de SBAR-methode dienen verschillende doelen en worden op verschillende manieren gebruikt.
De Omaha-methode is een uitgebreid systeem dat wordt gebruikt voor het documenteren van gezondheidsproblemen, het plannen van interventies en het evalueren van zorguitkomsten binnen vier domeinen: omgevings-, psychosociaal, fysiologisch en gezondheidsgerelateerd gedrag. Het is vooral nuttig in langdurige zorgsettings zoals gemeenschapsgezondheidszorg en thuiszorg, waarbij een breed scala aan gezondheidsproblemen systematisch wordt beheerd.
SBAR is een communicatietool die zorgverleners helpt om belangrijke informatie snel en effectief over te brengen in acute en kritieke situaties. Het doel van SBAR is om korte, duidelijke en gestructureerde communicatie te bevorderen, zodat belangrijke informatie niet verloren gaat en beslissingen snel kunnen worden genomen.
De Omaha-methode is dus gericht op een breed, holistisch zorgproces, terwijl SBAR specifiek is ontworpen voor snelle en efficiënte communicatie in noodsituaties.
Omaha versus NANDA NIC NOC
De Omaha-methode en de NANDA NIC NOC-methode verschillen in hun focus en toepassingsgebied.
De Omaha-methode biedt een uitgebreid raamwerk voor het documenteren van gezondheidsproblemen, plannen van interventies en evalueren van uitkomsten binnen vier domeinen: omgevings-, psychosociaal, fysiologisch en gezondheidsgerelateerd gedrag. Dit systeem is vooral nuttig in gemeenschapsgezondheidszorg en thuiszorgsettings, waar een breed scala aan gezondheidsproblemen systematisch wordt beheerd over een langere periode.
De NANDA NIC NOC-methode bestaat uit drie geïntegreerde componenten: NANDA-I voor verpleegkundige diagnoses, NIC voor interventies en NOC voor uitkomsten. Dit systeem is ontworpen om de volledige zorgcyclus te ondersteunen, van diagnose tot interventie en evaluatie. Het is breed toepasbaar in diverse zorgomgevingen, inclusief ziekenhuizen, en biedt gedetailleerde richtlijnen voor elke stap in het zorgproces.
De Omaha-methode richt zich dus vooral op een holistische benadering van zorg in gemeenschaps- en thuiszorgsettings, terwijl NANDA NIC NOC een gedetailleerd, geïntegreerd systeem biedt voor diagnose, interventie en evaluatie in verschillende zorgomgevingen.
